Hoogsensitiviteit, hooggevoeligheid en HSP (high sensitive person) zijn begrippen die alle drie hetzelfde betekenen. Ongeveer 15 á 20 % van de mensen wordt ermee geboren. Een hele grote groep mensen weet van zichzelf nog niet of ze hooggevoelig zijn maar ervaren wel dagelijks de (negatieve) effecten ervan.

Wanneer je deze eigenschap bezit merk je veel meer prikkels op zoals geluid, licht, geuren, andermans emoties of subtiele signalen. Daarnaast worden al deze prikkels veel diepgaander in de hersenen verwerkt dan door een niet HSP. Je kunt je voorstellen dat het opmerken en verwerken van al die extra stimuli veel energie kost.  

Als hoog sensitief persoon (HSP)  heb je veel kwaliteiten maar helaas vaak ook een aantal valkuilen. Je bent empathisch, houdt veel rekening met de ander, je voelt haarfijn aan wat nodig is, je ontvangt heel veel prikkels waardoor je zeer opmerkzaam bent. Mooie eigenschappen die er ook voor kunnen zorgen dat jij de behoeften en meningen van anderen belangrijker vindt dan die van jezelf. Dat jij jezelf wegcijfert. Dat je op den duur steeds verder af komt te staan van wie jij écht van binnen bent, weg van je mooie authentieke ik.

Hooggevoelig-zijn loopt als een rode draad door het leven heen. Wanneer je onvoldoende rekening houdt met jouw hooggevoeligheid  kan dat ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid, in je relaties, sociale omgeving en in je werk. 

Is hooggevoeligheid een aandoening?  

Hooggevoeligheid is geen aandoening en niet bekend als diagnose. Wanneer je hooggevoelig bent, heb je een gevoelig zenuwstelsel. Je hebt een gevoelige relatie met prikkels. Dit kunnen sensorische, emotionele en/of sociale prikkels zijn.  

HSP wordt ook nog weleens gezien als flauwekul of aanstellerij. Of, in het beste geval, een modeterm. Gelukkig kan er tegenwoordig door steeds meer en uitgebreid onderzoek wetenschappelijk aangetoond worden dat bepaalde mensen een substantieel grotere gevoeligheid hebben voor prikkels dan anderen.   

HSP en psychiatrie

HSP’s hebben ten opzichte van de niet-HSP een ander lichamelijk functioneren, met name van het centrale zenuwstelsel. Hierbij spelen de neurotransmitters, serotonine en dopamine een belangrijke rol. Neurotransmitters zijn stofjes in het brein die hersencellen beter of juist slechter met elkaar laten communiceren. Dit zou kunnen verklaren dat veel HSP’s gedurende het leven in behandeling komen bij de GGZ. Een tekort aan neurotransmitters zorgt immers voor veel problemen, met name op het gebied van het ervaren van geluk, energie, seksualiteit, slaapkwaliteit en concentratie. 

Serotonine heeft invloed op het geheugen, stemming, zelfvertrouwen, slaap, emotie, orgasme en eetlust. Een tekort aan dopamine zorgt onder meer voor emotionele labiliteit. Verstoringen in het neurotransmittersysteem worden in verband gebracht met stress en depressie.   

Een groot deel van de deelnemers aan mijn onderzoek geeft aan één of meerdere psychiatrische diagnoses te hebben. De meest voorkomende zijn: AD(H)D, depressie, burn-out, borderline, angst- en eetstoornis. Hulpverlening en medicatie heeft in weinig gevallen een blijvend gewenst resultaat gehad. Vaak werd er geen échte aansluiting op het vraagstuk gevoeld. Het is dan heel goed mogelijk dat de problemen die tot de diagnose hebben geleid voortkomen uit hooggevoelig-zijn. 

Burn-out bij hooggevoeligheid

Veel HSP’s ervaren overprikkeling, vermoeidheid en stress. Bij onvoldoende hersteltijd krijgt een HSP dan ook relatief vaak een burn-out. 

HSP’s zijn ook vaak buitengewoon gevoelig voor de mensen om hen heen (en hun oordeel!) en kritisch op zichzelf. Achter faalangst of gebukt gaan onder de slechte sfeer op het werk, kan dan ook hooggevoeligheid schuilen. Ook je zo sterk aanpassen dat je jezelf verliest, is een typische HSP-valkuil.

Het kwijtraken van jezelf is voor HSP’s vaak de basis van een burn out periode. De overprikkeling neemt toe en verandert in stress, deze stress gaat zich vast zetten in je lichaam. Je gaat steeds meer leven vanuit je hoofd, terwijl je hoofd steeds voller raakt. Je raakt het contact met je gevoel kwijt, terwijl je steeds meer emoties ervaart. De balans in jouw emotionele, fysieke, mentale en spirituele gezondheid verdwijnt. Toch ga je door, een  HSP stelt anderen immers niet graag teleur. Totdat de man met de hamer komt en ervoor zorgt dat je letterlijk en figuurlijk onderuit gaat. Burn out. 

Herstellen van een burn out is hard werken. Ervoor zorgen dat het je niet (weer) overkomt is écht een keuze. Wanneer je jouw burn out (of serieuze signalen ervan) gebruikt als startpunt richting thuiskomen bij jezelf, maak je een hele gezonde keuze. Een keuze die helemaal gericht is op jezelf, jouw gezondheid en een gelukkig leven. 

Hoogsensitiviteit en laag zelfbeeld

Maar liefst de helft van alle HSP’s kampt met een laag zelfbeeld. Als HSP voel je je dikwijls al vanaf jonge leeftijd anders dan anderen. Vaak krijg je het label ‘verlegen’, ‘geremd’, ‘aanstellerig’, ‘drama queen’, ‘druk’ of  ‘altijd moe’ opgeplakt. Doordat je al zo gevoelig bent voor de verwachtingen en opmerkingen van anderen, werkt dit niet positief mee aan de ontwikkeling van een gezond zelfvertrouwen. 

Als HSP is het belangrijk om jezelf serieus te gaan nemen. Om jezelf goed te leren kennen en je kwaliteiten en ‘in’-gewikkelde kanten verder te gaan ‘ont’-wikkelen.

Als HSP is het belangrijk om met jezelf aan de slag te gaan zodat je weer helemaal je authentieke zelf kunt en durft te zijn. Doordat je bang bent om afgewezen te worden leef je vaak meer het leven van de ander dan dat van jezelf.